Soybağı Davası Nedir? Usul Kuralları ve Yargıtay Kararları Işığında Kapsamlı Rehber
- Rengin Geçen
- 18 Eyl
- 2 dakikada okunur
Giriş
Soybağı, çocuğun anne ve babasıyla olan hukuki bağını ifade eder. Türk Medeni Kanunu’na göre soybağı; doğum, evlilik, tanıma veya mahkeme kararıyla kurulur. Ancak bazı durumlarda babalık karinesi yeterli olmaz ya da taraflar arasında ihtilaf çıkar. İşte bu noktada soybağı davası devreye girer.
Soybağı davaları, hem çocukların miras, nafaka ve velayet hakları açısından hem de aile düzeni bakımından kritik öneme sahiptir.
Aşağıda davanın türlerini, süreçlerini, hak düşürücü süreleri ve Yargıtay kararlarıyla desteklenen güncel uygulamaları bulacaksınız.
1. Soybağı Davasının Türleri
Babalık Davası: Çocuğun annesi veya çocuk tarafından açılır. Amaç, biyolojik babanın tespit edilmesidir.
Soybağının Reddi Davası: Çocuğun kocadan olmadığı iddiasıyla açılır. Süre genellikle doğumun öğrenilmesinden itibaren 1 yıldır.
Tanımanın İptali Davası: Tanımanın irade fesadı ya da hukuka aykırılık nedeniyle iptali talep edilir.
2. Görevli ve Yetkili Mahkeme
Görevli mahkeme: Aile mahkemeleri.
Yetkili mahkeme: Davalının yerleşim yeri veya doğum yeri mahkemesi.
Yurtdışında yaşayan Türk vatandaşları da Türkiye’de soybağı davası açabilir.
3. Delillerin Önemi
DNA testi, en güçlü delildir.
Tanık beyanları, belgeler, resmi kayıtlar da dikkate alınır.
Yargıtay, DNA testine izin vermeyen tarafın durumunu aleyhine yorumlamaktadır.
4. Hak Düşürücü Süreler
Babalık Davası: Çocuk ergin oluncaya kadar açılabilir. Ergin olduktan sonra 1 yıl içinde açma hakkı vardır.
Soybağının Reddi Davası: Doğumun öğrenilmesinden itibaren 1 yıl.
Tanımanın İptali: Sebebin öğrenilmesinden itibaren 1 yıl.
👉 Bu sürelerin kaçırılması, davanın reddine yol açar.
5. Soybağı Davalarının Sonuçları
Nafaka: Çocuğa iştirak nafakası bağlanabilir.
Miras: Soybağı kurulan çocuk mirasçı olur.
Nüfus Kaydı: Mahkeme kararı ile nüfus kaydı düzeltilir.
Velayet: Çocuğun üstün yararı esas alınarak belirlenir.
6. Örnek Yargıtay Kararları
Yargıtay 8. HD, 2019/6471 K.: Doğuran kadının annenin kim olduğunun doğru belirlenmesi gerektiğini vurgulamıştır.
HGK, 2023/377 K.: HMK 292 gereği DNA testinin en önemli delil olduğunu, reddin aleyhe değerlendirileceğini belirtmiştir.
AYM, 2024/115 K.: Soybağının reddi davasındaki 1 yıllık süreyi Anayasa’ya uygun bulmuştur.
Yargıtay 18. HD Kararı: Soybağı davasıyla nüfus kaydı düzeltme davasının farklı olduğu, görevli mahkemelerin ayrılması gerektiğini ifade etmiştir.
7. Yurtdışında Yaşayan Türk Vatandaşları Açısından
Yurtdışında doğan çocuklar için soybağı davası Türkiye’de açılabilir.
Yurtdışındaki mahkeme kararlarının Türkiye’de geçerli olması için tanıma-tenfiz davası gerekir.
Özellikle Almanya, Fransa ve Hollanda gibi ülkelerde yaşayan Türk vatandaşlarının davalarında bu durum sıkça karşımıza çıkar.
8. En Çok Sorulan Sorular
Babalık davasını kim açabilir? → Anne, çocuk veya Cumhuriyet Savcısı.
DNA testi reddedilirse ne olur? → Yargıtay’a göre bu durum aleyhe yorumlanır.
Soybağı kurulan çocuk mirastan pay alır mı? → Evet, biyolojik çocuk mirasçı olur.
Yurtdışında verilen karar Türkiye’de geçerli mi? → Tanıma-tenfiz yapılmadan geçerli olmaz.