Gözaltına Alınırken ve Gözaltında Nelere Dikkat Edilmelidir? Avukatın Önemi ve Hukuki Süreç

Gözaltına alınmak, kişinin özgürlüğünün geçici olarak kısıtlandığı ciddi bir hukuki süreçtir. Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) ve Anayasa tarafından belirlenen haklar, gözaltı işlemlerinin hukuka uygun şekilde yürütülmesini gerektirir. Ancak, hukuki haklarını bilmeyen birçok kişi, süreci doğru yönetemediği için haksız yere uzun süre gözaltında kalabilmekte veya aleyhine delil oluşturabilecek ifadeler vermektedir.

Bu yazıda, gözaltına alındığınızda nelere dikkat etmeniz gerektiği, hukuki haklarınızın neler olduğu, sağlık kontrolünün önemi, avukatın gözaltı sürecindeki kritik rolü ve gözaltı sürecinde karşılaşılabilecek olası hak ihlalleri detaylı bir şekilde ele alınacaktır.

1. Gözaltı Nedir ve Hangi Durumlarda Uygulanır?

Gözaltı, savcılık talimatı ile veya suçüstü yakalanma durumunda, şüpheli statüsündeki kişilerin belirli bir süre kolluk kuvvetleri (polis veya jandarma) tarafından özgürlüğünün kısıtlanmasıdır. Bu süreçte kişinin ifadesi alınır ve hakkında soruşturma yürütülür.

Gözaltı işlemi hangi durumlarda uygulanır?

Kişinin suç işlediğine dair makul şüphe bulunuyorsa
Kaçma ihtimali varsa ve delillerin toplanmasını engelleyebilecekse
Delilleri karartma riski bulunuyorsa
Tanıklar üzerinde baskı oluşturma ihtimali varsa
Soruşturmanın sağlıklı yürütülebilmesi için kişinin geçici olarak gözaltında tutulması gerekiyorsa

Gözaltı süresi yasal olarak sınırlandırılmıştır.

CMK 91. maddesine göre:

Tek başına işlenen suçlarda gözaltı süresi en fazla 24 saattir.
Toplu suçlarda (birden fazla kişinin katıldığı ve birlikte işlendiği suçlar) gözaltı süresi en fazla 48 saattir.
Savcılık, delillerin toplanmasının uzun süreceğini düşünüyorsa, gözaltı süresini 4 güne kadar uzatabilir.

Eğer gözaltı süresi sona erdiği halde kişi serbest bırakılmamışsa, hukuka aykırı bir işlem söz konusudur ve derhal bir avukat aracılığıyla itiraz edilmelidir.

📌 Önemli: Gözaltı süresinin aşılması veya keyfi uzatılması durumunda savcılığa veya ilgili mahkemeye itiraz edilerek kişinin serbest bırakılması sağlanabilir.

2. Gözaltına Alınan Kişinin Hakları Nelerdir?

CMK 147. maddesi uyarınca gözaltına alınan kişilerin sahip olduğu temel haklar şunlardır:

Gözaltı sebebini öğrenme hakkı: Kişiye, hangi suçtan dolayı gözaltına alındığı net bir şekilde bildirilmeli ve hukuki sürecin nasıl ilerleyeceği anlatılmalıdır.
Sessiz kalma hakkı: Şüpheli kişi, avukatı gelmeden ifade vermek zorunda değildir. Savunmasını hazırlayana kadar sessiz kalma hakkını kullanabilir.
Avukat talep etme hakkı: Gözaltına alınan kişi, derhal bir avukat çağrılmasını isteyebilir ve avukat gelmeden ifade vermeyi reddedebilir.
Yakınlarına haber verme hakkı: Gözaltına alınan kişi, ailesine veya belirttiği bir yakınına haber verilmesini talep edebilir.
İnsan onuruna uygun muamele görme hakkı: Gözaltı sürecinde kötü muamele, fiziksel veya psikolojik şiddet, tehdit ve baskı yasaktır.
Tercüman talep etme hakkı: Türkçe bilmeyen veya işitme-konuşma engeli olan kişiler, ücretsiz bir tercüman eşliğinde ifade verebilir.

📌 Önemli: Bu hakların ihlal edilmesi durumunda, gözaltı sürecindeki hukuka aykırılıklar avukat aracılığıyla ilgili savcılığa bildirilebilir ve ihlal eden görevliler hakkında hukuki işlem başlatılabilir.

3. Gözaltında Sağlık Kontrolü ve Önemi

Gözaltına alınan kişilerin sağlık kontrolünden geçirilmesi, hukuki bir zorunluluktur.

Sağlık kontrolü üç aşamadan oluşur:

Gözaltına alınmadan önce ilk muayene:
- Kişinin gözaltına alınmadan önce herhangi bir sağlık sorunu veya darp izi olup olmadığının belirlenmesi için yapılır.
Gözaltı süresince ara muayene:
- Gözaltı süresi uzatılırsa, kişinin düzenli aralıklarla sağlık kontrolünden geçirilmesi gerekir.
Serbest bırakılmadan önce son muayene:
- Kişinin gözaltı sürecinde herhangi bir kötü muameleye maruz kalıp kalmadığına dair rapor hazırlanır.

Önemli: Sağlık kontrolü sırasında polis memurları muayene odasında bulunamaz. Kişi, doktorla baş başa görüşerek herhangi bir kötü muameleye maruz kalıp kalmadığını açıklayabilir.

4. Gözaltında İfade Verirken Nelere Dikkat Edilmelidir?

Gözaltında ifade verme süreci, soruşturmanın gidişatını etkileyebilecek en kritik aşamalardan biridir.

Avukat olmadan kesinlikle ifade verilmemelidir.
Suçlamanın tam olarak ne olduğu anlaşılmadan beyanda bulunulmamalıdır.
Polisin yönlendirmelerine karşı dikkatli olunmalıdır.
İfade tutanağı dikkatlice okunmalı, yanlış ifadeler düzeltilmeli ve imza atmadan önce avukatın kontrolü sağlanmalıdır.

📌 Önemli: Eğer baskı veya zorlamayla ifade alınmışsa, bu durum derhal avukata bildirilerek hukuki işlem başlatılmalıdır.

5. AvukatınGözaltına Alınırken ve Gözaltında Nelere Dikkat Edilmelidir? Avukatın Önemi ve Hukuki Süreç Gözaltı Sürecindeki Önemi

Bir ceza avukatının gözaltı sürecinde bulunması, sürecin hukuka uygun ilerlemesini sağlamak ve kişinin haklarını korumak açısından büyük önem taşır.

Gözaltı sürecinde yapılan hukuka aykırı işlemlerin önüne geçer.
Polis veya savcılık tarafından yönlendirilen ifadeler konusunda müvekkilini uyarır.
Haksız yere gözaltına alınan kişinin bir an önce serbest bırakılması için girişimlerde bulunur.
İfadenin hukuki çerçevede hazırlanmasını sağlayarak kişinin haklarını en iyi şekilde savunur.

📌 Önemli: Gözaltına alınan bir kişi, avukat desteği olmadan ifade vermemelidir. Avukatın yokluğunda yapılan yanlış bir beyan, ilerleyen aşamalarda aleyhte delil olarak kullanılabilir.

Hukuki destek almak ve sürecin aleyhinize ilerlememesi için İstanbul’da ceza davaları ve gözaltı süreçlerinde uzman avukat arıyorsanız, Avukat Rengin Geçen ile hemen iletişime geçebilirsiniz.