Anlaşmalı Boşanma Sonrası İştirak Nafakası Davası Açılabilir mi? Şartlar ve Zamanaşımı
- Rengin Geçen
- 25 Ağu
- 2 dakikada okunur
Boşanma davaları sadece eşlerin evlilik bağını sona erdirmesi değil, aynı zamanda çocukların geleceği açısından da büyük önem taşır. Özellikle anlaşmalı boşanma davalarında, çocukların velayeti, eğitim ve bakım masrafları mutlaka düzenlenmek zorundadır. Ancak uygulamada sıkça şu soruyla karşılaşılır:👉 “Anlaşmalı boşandıktan sonra iştirak nafakası için yeniden dava açılabilir mi?”
Bu yazıda iştirak nafakasının hukuki çerçevesini, anlaşmalı boşanma protokolünde yer alıp almamasının sonuçlarını, zamanaşımı sürelerini ve Yargıtay kararları ışığında dikkat edilmesi gereken noktaları ayrıntılı şekilde ele alacağız.
1. İştirak Nafakası Nedir?
Türk Medeni Kanunu m. 182 uyarınca, velayeti kendisine verilmeyen eş, çocuğun bakım ve eğitim giderlerine mali gücü oranında katılmak zorundadır.
Bu yükümlülük çocuğun reşit olmasına kadar devam eder.
Nafaka miktarı belirlenirken çocuğun yaşı, eğitim durumu, ihtiyaçları ve ebeveynlerin mali gücü dikkate alınır.
İştirak nafakasının temel amacı, boşanma sonrası çocukların yaşam standardının korunmasıdır.
2. Anlaşmalı Boşanmada İştirak Nafakası
Anlaşmalı boşanma protokolünde mutlaka çocukların velayeti ve nafaka konusu düzenlenir.
Tarafların anlaşması üzerine belirlenen nafaka miktarı mahkeme tarafından onaylanır.
Ancak çoğu zaman taraflar sembolik veya yetersiz bir nafaka belirleyebilir ya da hiç nafaka koymayabilir.
3. Anlaşmalı Boşanmadan Sonra İştirak Nafakası Davası Açılabilir mi?
3.1 Nafaka Protokolde Yoksa
Eğer anlaşmalı boşanma protokolünde iştirak nafakasına hiç yer verilmemişse, sonradan ayrı bir dava açılarak iştirak nafakası talep edilebilir.
3.2 Nafaka Protokolde Var Ama Yetersizse
Taraflar başlangıçta düşük miktarda nafaka belirlemiş olabilir.
Çocuğun ihtiyaçlarının artması veya nafaka yükümlüsünün gelirinin değişmesi halinde nafaka artırımı davası açılabilir.
3.3 Nafaka Protokolde Fazla Belirlenmişse
Eğer nafaka yükümlüsü ekonomik olarak zor durumda kalırsa, nafaka azaltımı davası açma hakkına sahiptir.
4. İştirak Nafakasında Zamanaşımı
4.1 Kanuni Çerçeve
İştirak nafakası talebi için özel bir zamanaşımı süresi yoktur.
Ancak çocuğun ergin olmasına kadar dava açılabilir.
Nafaka ödenmemişse, geçmiş nafaka alacakları için 10 yıllık zamanaşımı süresi uygulanır (TBK m. 146).
4.2 Uygulamadaki Durum
Çocuğun reşit olmasından sonra artık iştirak nafakası davası açılamaz.
Ancak reşit olmadan önce doğmuş alacaklar için 10 yıl boyunca icra takibi yapılabilir.
5. Yargıtay Kararları Işığında İştirak Nafakası
Yargıtay’a göre iştirak nafakası, çocuğun temel hakkıdır. Bu nedenle protokolde yer almasa bile dava açılarak talep edilebilir.
Nafakanın çocuğun ihtiyacına göre yeniden artırılması veya azaltılması mümkündür.
Yargıtay, çocuğun eğitim masraflarının (üniversite eğitimi dahil) nafaka kapsamında değerlendirilmesi gerektiğini kabul etmektedir.
6. Anlaşmalı Boşanma Sonrası En Çok Sorulan Sorular
Protokolde iştirak nafakası yok, sonradan talep edebilir miyim?→ Evet, ayrı dava ile talep edilebilir.
Protokolde nafaka düşük belirlendi, artırılabilir mi?→ Evet, çocuğun ihtiyaçları arttıkça nafaka artırımı davası açılabilir.
Nafaka ödenmedi, ne yapabilirim?→ İcra takibi başlatılabilir. Nafakanın ödenmemesi durumunda nafaka yükümlüsü hakkında tazyik hapsi uygulanabilir.
Çocuğum 18 yaşına girdi, nafaka devam eder mi?→ Ergin olduktan sonra iştirak nafakası sona erer. Ancak çocuk eğitimine devam ediyorsa “eğitim nafakası” talep edilebilir.
7. Sonuç
İştirak nafakası, çocuğun en temel hakkıdır. Anlaşmalı boşanma protokolünde yer almasa bile sonradan dava açılarak talep edilebilir. Ayrıca, nafaka miktarı çocuğun ihtiyaçlarına ve tarafların mali durumuna göre artırılabilir veya azaltılabilir.
Protokolde yoksa → Sonradan açılabilir.
Protokolde düşükse → Nafaka artırımı davası açılabilir.
Zamanaşımı → Çocuğun ergin olmasına kadar yeni talep, geçmiş alacaklar için 10 yıl.